Bildiğimiz bir yumurta sizlere belki basit bir şeymiş gibi görünebilir ama bu yumurtanın oluşumu gerçekten karmaşık bir işlemdir.
Bir kuşun yumurtasında oluşan ilk kısım yumurtanın sarısıdır. Bu kısım,kuşun üretim (üreme) organında veya yumurtalıkta şekillenir.
Sarı madde yumurtalıktan çıkar ve üreme organının üst kesimine gelir. Burada “beyaz” madde sarıya eklenir. Böylece iç yapısı bir bakıma bütünlenen yumurta,borunun alt kesimine doğru yoluna devam eder. Orada, sarı ve beyaz maddeler “membran”,yani kabukla çevrelenecektir.Bu işlemde tamamlandıktan sonra,yumurta “yumurtlanmak” için hazır duruma gelmiştir.Yumurtanın kabuğu sert fakat gözeneklidir. Yumurtanın sıvı içeriği kabuğun gözeneklerinden buharlaşırken, büyüyen, gelişen tohum için aynı gözeneklerden oksijen alınır.
“Tohum /hücre”, gelişip büyüyecek yavrunun çekirdek parçası sayılabilir. Kabuğun içinde, yumurtanın geniş,büyük bölümünün bir hava hücresi formunda gelişmesi için ayrıca iç kabuk vardır.
Yumurtanın beyazı veya albümin, tatsız,kokusuz,çoğunluğu su olan, yapışkan ve peltemsi görünümde bir maddedir. Beyazlığın içinde kalın ipçikler belirir. Bu ipliğimsi gergilerin görevi, sarı maddeyi yumurtanın merkez kısmında sarsılmaksızın tutacak bir hamak, bir yatak meydana getirmektir. Hemen hemen yuvarlak bir şekil alan sarı madde, yüzeyde çok küçük bir oyukta yatan tohum/hücre için besin niteliği taşır. Taze bir tavuk yumurtasının sarısına yakından ve dikkatle baktığınız zaman, tohum /hücreyi görebilirsiniz.
Bazı kuşların yumurtalarındaki tohum/hücre öylesine küçüktür ki, ancak bir mikroskop altında seçilebilir. Bir kuşun yumurtası,her zaman için kuşun büyüklüğüne bağlı değildir. Yumurtanın boyutu, tohum /hücreyi kuluçkadan çıkma noktasına kadar ulaştıracak,bunun için gerekli beslenme ( besleyici) miktarına bağlıdır.
